Η τερηδόνα «χτυπά» ακόμη και τα πεντάχρονα ελληνόπουλα

Μία από τις τελευταίες θέσεις, μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών, κατέχει η Ελλάδα σε ότι αφορά την εμφάνιση τερηδόνας στα παιδιά. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, το 42,8% των παιδιών ηλικίας πέντε ετών έχουν τερηδονισμένα ή σφραγισμένα δόντια, ενώ το 71% των εφήβων, ηλικίας 15 ετών, έχουν εμπειρία τερηδόνας με περίπου δύο σφραγισμένα δόντια.

Τα παραπάνω στοιχεία έδωσαν στη δημοσιότητα, την Τρίτη, οι καθηγητές κ.κ. Σβάντε Τουίτμαν (τμήμα Επιστημών Υγείας στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης και επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Παραρτήματος του φορέα ACFF), Κωνσταντίνος Ουλής (Οδοντιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών), η αναπληρώτρια καθηγήτρια Προληπτικής και Κοινωνικής Οδοντιατρικής κυρία Χαριτίνη Κουνάρη και η πρόεδρος της Ελληνικής Παιδοδοντικής Εταιρείας κυρία Άννα Μαρία Βιέρρου, παρουσιάζοντας τον φορέα Συμμαχία για ένα Μέλλον Χωρίς Τερηδόνα (ACFF).

Σύμφωνα με τους ομιλητές, η τερηδόνα έχει πάρει χαρακτηριστικά επιδημίας σε πολλές χώρες. Είναι «σιωπηλή νόσος», καθώς η εμφάνισή της στα αρχικά στάδια δεν συνδέεται με πόνο ή άλλου είδους ενόχληση για τον ασθενή. Τα αρχικά της σημεία εντοπίζονται έως και στο 80% του διεθνούς πληθυσμού, ενώ τα μεγαλύτερα ποσοστά προβλημάτων και αθεράπευτων αναγκών από τη συγκεκριμένη πάθηση παρουσιάζονται διεθνώς σε ορισμένες πληθυσμιακές ομάδες όπως τα παιδιά και οι υπερήλικες, αλλά και στα άτομα αγροτικών περιοχών και χαμηλού κοινωνικοοικονομικού επιπέδου. «Η τερηδόνα», είπε η κυρία Κουνάρη, «συνδέεται με κοινωνικές ανισότητες, καθώς το 80% των σοβαρών προβλημάτων εντοπίζονται στο 20% του πληθυσμού».

Εξίσου σημαντικά είναι τα προβλήματα και στον ελληνικό πληθυσμό, με βάση τα ευρήματα μελέτης της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας, αφού οι ενήλικες 35-44 ετών έχουν κατά μέσο όρο επτά σφραγισμένα και 5 εξαχθέντα δόντια.

Σοβαρό είναι το πρόβλημα και στα παιδιά, με 43% των παιδιών πέντε ετών και 63% των παιδιών 12 ετών να έχουν εμπειρία τερηδόνας. Η κυρία Βιέρρου εξήγησε ότι «τα παιδιά που έχουν τερηδόνα από πολύ μικρή ηλικία είναι πιο ευπαθή στην εμφάνιση τερηδόνας και αργότερα στην ζωή, ενώ υπάρχουν και άλλα σοβαρά προβλήματα όπως πόνος, υποσιτισμός λόγω αδυναμίας μάσησης, και σαν αποτέλεσμα όλων αυτών ελλιπής ανάπτυξη του παιδιού».

Αναστρέψιμη ασθένεια

Σύμφωνα με τον κ. Ουλή «η πάθηση δεν είναι αναπόφευκτη, καθώς μπορεί να προληφθεί και να σταματήσει η εξέλιξή της στα αρχικά στάδια». Η τερηδόνα προκαλείται από τα μικρόβια της οδοντικής μικροβιακής πλάκας που σχηματίζεται πάνω στα δόντια όταν δεν καθαρίζονται. Η κακή διατροφή με πολλά σάκχαρα και η ανεπαρκής στοματική υγιεινή είναι οι πιο σημαντικές αιτίες εμφάνισής της.

Κάθε φορά που καταναλώνουμε ζαχαρούχες τροφές και ροφήματα ή γενικότερα υδατάνθρακες (μακαρόνια, πατάτες, δημητριακά), τα μικρόβια της οδοντικής πλάκας παράγουν οξέα που επιτίθενται στα δόντια και προκαλούν τη σταδιακή καταστροφή τους.

Όπως ανέφεραν οι επιστήμονες, η τερηδόνα εξελίσσεται σταδιακά και στα προχωρημένα στάδια μπορεί να προκαλέσει κοιλότητες στο δόντι και να χρειαστεί σφράγισμα ή ακόμα και εξαγωγή του. Στα αρχικά της στάδια, η καταστροφή του δοντιού είναι αναστρέψιμη με την κατάλληλη αντιμετώπιση. Με τη βοήθεια του οδοντιάτρου, με καλή στοματική υγιεινή με φθοριούχο οδοντόκρεμα και ισορροπημένη διατροφή, η τερηδόνα μπορεί να προληφθεί και να σταματήσει ήδη από τα αρχικά της στάδια πριν η βλάβη επεκταθεί και χρειαστεί σφράγισμα ή εξαγωγή του δοντιού.

Η άγνοια του πληθυσμού

Έντονη ανησυχία σχετικά με το  πρόβλημα της τερηδόνας προκύπτει από τα αποτελέσματα ευρωπαϊκής έρευνας σχετικά με τις γνώσεις και την άποψη των καταναλωτών για την τερηδόνα που πραγματοποιήθηκε σε 4.500 άτομα από τη Γερμανία, την Πολωνία, την Ισπανία, τη Σουηδία, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ελλάδα.

Με βάση τα στοιχεία της έρευνας, προκύπτει σαφώς ανάγκη για περαιτέρω εκπαίδευση πάνω στο θέμα της τερηδόνας σε επίπεδο δημόσιας υγείας, αφού σχεδόν τα τρία τέταρτα (72%) συμφώνησαν ότι δεν πιστεύουν ότι κάνουν αρκετά για την πρόληψη της τερηδόνας και το ένα πέμπτο (18%) παραδέχθηκε ότι οι γνώσεις τους για την πρόληψη της τερηδόνας είναι ανεπαρκείς ή μηδαμινές. Επίσης, πάνω από το ένα τρίτο (38%) των συμμετεχόντων πιστεύουν ότι αργά ή γρήγορα ο καθένας θα εμφανίσει τερηδόνα.

Συγκεκριμένα για τη χώρα μας, μόνο το 16,8% του ελληνικού πληθυσμού θεωρεί ότι γνωρίζει πως μπορεί να την προλάβει, ενώ η μεγάλη πλειονότητα (83,2%) δεν γνωρίζει καθόλου ή έχει ανεπαρκείς γνώσεις για την πρόληψη της πάθησης.

Το 62,8% των Ελλήνων θεωρεί ότι πρόκειται για ένα νόσημα το οποίο απαιτεί το προβληματικό δόντι να τροχιστεί και μετά να σφραγιστεί. Δεν γνωρίζει ότι τα αρχικά στάδια δεν απαιτούν παρεμβατικές μεθόδους, όπως το σφράγισμα.

Περισσότεροι από τους μισούς (52,8%) θεωρούν ότι τα παιδιά και οι έφηβοι έχουν υψηλότερο κίνδυνο και δεν γνωρίζουν ότι η τερηδόνα είναι μία απειλή και για τους ενήλικες.

Τέσσερις στους πέντε αντιλαμβάνονται ότι δεν κάνουν αρκετά για την πρόληψή της και ως απόρροια της αδράνειας, το 31% - 41% των ενηλίκων έχουν χάσει όλα τα δόντια και φέρουν ολικές οδοντοστοιχίες.

Η Ελλάδα στο χάρτη της τερηδόνας

Από τα στοιχεία προκύπτει ότι η Ελλάδα βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στα παιδιά ηλικίας πέντε ετών, κατέχει την ένατη θέση μεταξύ 15 χωρών - μελών, ενώ για τα παιδιά 12 ετών κατέχει την τελευταία θέση μαζί με την Ιταλία.

Καθοριστικό ρόλο στη διαφύλαξη της στοματικής υγείας διαδραματίζει και γεγονός ότι τα ασφαλιστικά ταμεία (ΕΟΠΥΥ) δεν παρέχουν καμία ασφαλιστική κάλυψη για οδοντιατρική πρόληψη ή περίθαλψη.

Ενδεικτικό είναι το στοιχείο ότι οι ανασφάλιστοι έχουν δύο έως και πέντε φορές περισσότερες εξαγωγές και ανάγκες προσθετικής αντικατάστασης δοντιών από ότι έχουν οι ασφαλισμένοι.

Ενα Μέλλον Χωρίς Τερηδόνα

Στο πλαίσιο της υιοθέτησης πρακτικών για την βελτίωση της στοματικής υγείας στην Ελλάδα, ο φορέας ACFF - Συμμαχία για ένα Μέλλον Χωρίς Τερηδόνα, σχεδιάζει και υλοποιεί δράσεις τόσο σε επίπεδο εισήγησης προτάσεων βελτίωσης των θεσμικών πλαισίων που διέπουν την οδοντιατρική φροντίδα, όσο και σε επίπεδο ενημέρωσης και εκπαίδευσης για την πρόληψη της τερηδόνας.

Σε αυτή την κατεύθυνση, ο κ. Ουλής, ανακοίνωσε τον σχεδιασμό και την υλοποίηση της δράσης «Βιωματική Μάθηση» - ένα πρόγραμμα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των μαθητών των νηπιαγωγείων της χώρας, για την σημασία της φροντίδας της στοματικής υγείας. Παράλληλα θα εντατικοποιηθούν και οι δράσεις του Μήνα Στοματικής Υγείας (Νοέμβριο κάθε έτους) στο πλαίσιο του προγράμματος «προαγωγής και καταγραφής της στοματικής υγείας του ελληνικού πληθυσμού» από την Ελληνική Οδοντιατρική Ομοσπονδία για την ενημέρωση σε θέματα στοματικής υγείας και πρόληψης όλου του πληθυσμού.

Το πρόγραμμα «Βιωματική Μάθηση» θα ξεκινήσει να εφαρμόζεται στα σχολεία από τον Σεπτέμβριο 2014, ενώ είναι η πρώτη φορά που στην Ελλάδα υλοποιείται δράση αυτής της έκτασης, για παιδιά αυτής της ηλικιακής ομάδας.